هوش عاطفی

هوش هیجانی (به انگلیسی Emotional Intelligence، به اختصار EI) به طور کلی به مهارت افراد در درک، مدیریت و بیان مؤثر احساساتشان اطلاق می شود. بنا به تحقیقات انجام شده بیش از نود درصد افرادی که در محیط کاری خود موفق بوده اند، هوش هیجانی شان در سطح قابل قبولی بوده است و نزدیک به هشتاد درصد از افراد نه چندان موفق در محیط کاری، هوش هیجانی به مراتب کمتری داشته اند. هوش هیجانی از جهت شکل دهی، توسعه، ابقاء و تقویت روابط نزدیک شخصی اهمیت بسزایی پیدا می کند. بر خلاف ضریب هوشی (IQ) که معمولا میزانی ثابت داشته و در طول زندگی افراد چندان دستخوش تغییر نمی شود، هوش هیجانی همگام با علاقه افراد به یادگیری و پیشرفت می تواند افزایش یابد. در ادامه این مقاله شما را با چند نکته کلیدی جهت افزایش هوش هیجانی آشنا می کنیم. پس تا انتها همراه ما باشید.

تکنیک های جالب و کاربردی افزایش هوش هیجانی

احساسات منفی تان را کاهش دهید

شاید بتوان گفت که مهمترین جنبه هوش احساسی، مهارت و توانایی افراد در مدیریت احساسات منفیشان و پیشگیری از تأثیرگذاری آن بر قضاوتشان است. برای تغییر دادن احساسات در موقعیتی به خصوص، ابتدا باید طرز فکر خود در رابطه با آن موقعیت را تغییر دهیم. مثالی در این رابطه می تواند درک بهتری از موضوع برایتان به همراه داشته باشد: برای نمونه زمانی که رفتار فردی شما را ناراحت می کند، بهتر آن است که به سرعت قضاوت های منفی درباره او نکرده و به جای این کار، پیش از آن که واکنش نشان دهید، مسئله را از چند منظر مختلف مورد بررسی قرار دهید. برای نمونه زمانی که دوستی جواب تلفن شما را نمی دهد، ممکن است به این فکر کنید که می خواهد شما را دست به سر کند، حال آن که ممکن است واقعا گرفتار باشد. زمانی که از شخصیت پردازی رفتار دیگران خودداری کنیم، به مرور زمان قادر خواهیم بود تا درک عینی تری از ابراز احساسات آن ها به دست آوریم (درکی که تحت تأثیر عوامل منفی بیرونی نباشد). پس باید به خاطر داشت که یکی از مهمترین عوامل تأثیرگذار بر افزایش هوش احساسی، سعی در کنترل و کاهش احساسات منفی است.

در مواقع بحران خونسرد باشید

کسی نیست که در زندگی خود بحران، اضطراب و فشار روحی روانی را تجربه نکرده باشد و توانایی در مدیریت این اوضاع، از دیگر عوامل مهم تأثیرگذار بر افزایش هوش هیجانی است. زمانی که تحت فشار قرار می گیرید، مهمترین مسئله ای که باید مد نظر قرار بگیرد، حفظ خونسردی است. راهکارهای مختلفی برای حفظ خونسردی و مدیریت شرایط بحرانی وجود دارد: برای نمونه به هنگام افزایش اضطراب می توانید کمی آب سرد به صورت خود زده و در هوای آزاد کمی قدم بزنید. هوای خنک می تواند میزان اضطراب را کاهش دهد (در این شرایط از نوشیدنی های کافئین دار هم استفاده نکنید که سبب افزایش اضطراب می شوند)؛ می توانید هم از فعالیت های آرامش بخشی چون ورزش های سبک و اروبیک استفاده کنید.

در بیان احساسات تان جسارت کافی داشته باشید

وقت هایی در زندگی همه ما وجود دارد که به مشخص کردن محدوده ها و مرزهایی برای خود نیاز پیدا می کنیم تا به این وسیله درک بهتری از جایگاه خود به دیگران بدهیم. این مسئله نیز برای افزایش هوش هیجانی از اهمیت زیادی برخوردار است و با قائل شدن حق مخالفت با دیگران در بعضی مواقع (بدون بی احترامی به آن ها)، گفتن «نه» بدون احساس پشیمانی، مشخص کردن اولویت های خود و محافظت از خود در برابر چیزهایی که به ضررمان هستند می توانیم تا حدود زیادی به هدف یاد شده دست یابیم.

یکی از روش هایی که به هنگام بیان احساسات دشوار می توان مورد استفاده قرار داد، با نام «XYZ» شناخته می شود: وقتی در موقعیت Z، کار Y را انجام می دهی، احساس X به من دست می دهد. مثالی از کاربرد این روش می تواند در فهم بهتر موضوع مؤثر واقع شود:

زمانی که از من می خواهی با زیر پا گذاشتن اولویت های خود به تو کمک کنم، احساس بدی پیدا می کنم..

در مواجه با افراد نه چندان منطقی رویکرد فعالانه داشته باشید

همگی ما گاه به گاه در زندگی خود با افرادی مواجه می شویم که چندان رفتار منطقی ای از خود نشان نمی دهند. حال این فرد ممکن است از اعضای خانواده باشد یا یکی از همکاران ما. متأسفانه چنین شخصی به سادگی می تواند بر روی ما تأثیر گذاشته و روز ما را خراب کند و یکی دیگر از نکات کلیدی برای افزایش هوش احساسی، اجتناب از تأثیرپذیری از این افراد است. اما چگونه می توان در مواجه با این افراد رویکردی فعالانه داشته باشیم؟

اول از همه باید در نظر داشت که به هنگام ناراحت شدن از دست دیگران، پیش از واکنش نشان دادن بهتر است کمی صبر کنیم (مثلا تا ده بشماریم). این مدت زمان صبوری در نهایت ایده بهتری برای واکنش نشان دادن به همراه خواهد داشت و از پیچیده تر شدن اوضاع جلوگیری می شود. نکته دیگری که در پاسخ به سؤال یاد شده می توان مطرح کرد این است که برای مدتی فرض کنیم به جای فرد آزاردهنده زندگی می کنیم و این جمله را کامل کنیم: «احتمالا برایش ساده نیست که …»؛ برای درک بهتر به این مثال دقت کنید: «فرزندم در برابر من مقاوم شده است. احتمالا برایش ساده نیست که با فشارهای اجتماعی و شرایط مدرسه کنار بیاید.».

بر شرایط دشوار و ناخوشایند غلبه کنید

شرایط زندگی گاهی دشوار می شود و این حقیقتی است که همه ما به آن اذعان داریم. انتخاب شیوه تفکر، احساس و رفتار در مواجه با چالش های زندگی می تواند تفاوت میان امید و نا امیدی، مثبت نگری و رخوت و کلافگی، و پیروزی مقابل شکست را رقم زده و در نهایت تأثیر بسزایی بر افزایش هوش هیجانی داشته باشد. هر گاه در زندگی با موقعیتی دشوار و چالش برانگیز مواجه شدید بهتر است از خود سؤال کنید «از این موقعیت چه درسی می توانم بگیرم؟»، یا «چگونه می توانم از این تجربه برای مراحل آتی زندگی بهره بگیرم؟»؛ در نهایت هرچه بتوان از این سؤالات به گونه ای کاربردیتر در زندگی استفاده کرد، هنگام مواجه با شرایط دشوار مشابه عملکرد بهتری خواهید داشت.

توانایی ابراز احساسات خصوصی تر در روابط شخصی تان را داشته باشید

توانایی در ابراز احساسات عاطفی به عنوان یکی از مهمترین عوامل پایداری روابط شخصی شناخته می شود و علاوه بر آن در افزایش هوش هیجانی هم تأثیرگذار است. منظور از این بیان احساسات به بیان دقیقتر این است که فرد بتواند درونی ترین احساسات خود را با کسی که برایش اهمیت و ارزش قائل است در میان بگذارد و این بیان احساسات برای هر دو طرف سازنده و نتیجه بخش باشد. البته به همان اندازه که بیان این احساسات مهم است، نشان دادن واکنش مناسب به هنگام شنیدن این گونه احساسات دیگران هم اهمیت دارد. شاید خالی از لطف نباشد اگر مقاله را با این جمله پیرل باک به پایان ببریم که

قلب، اگر به نجوای قلبی دیگر پاسخ ندهد، پژمرده خواهد شد.

اگر از علاقه مندان به افزایش هوش هیجانی تان هستید، پیشنهاد می کنیم مقاله افزایش هوش هیجانی بر اساس مدل ۶ ثانیه ای را هم مطالعه کنید.