یرش از کتاب

مهر یا میترا (Mitra) که در کیش هندوایرانی از آن به خداوند روشنایی و دادگری و راستی و پیمان اراده شده و هم ارزِ شمشا (شمس) خدای بابلیان است ، از دینهای ایران باستان بوده است. مهرپرستان یکدیگر را برادر و آموزگاران خویش را پدر می خواندند. آیین مهرپرستان از ایران به روم رفت و پرستشگاههایی برای این خداوند در روم ساخته شد. در مهر پرستی هفت درجه وجود داشت و برای ورود به هر درجه شتشویی لازم بود که بنیان و اساس غسل تعمید مسیحیان بر آن است. رومیان باستان روز یکشنبه را ویژه ی خورشید دانسته و پاک می شمردند (آیندگانِ رومیان که مسیحیان هستند این روز را جشن گرفتند). بزرگترین جشن مهر در ۲۵ دسامبر بود ، که زادروز مهر گمان می شده است و کوتاهترین روز سال بوده. زیرا در شب « یلدا » نخستین شب زمستان یا شب پایانِ ماه آذر که بلندترین شب سال است رومیان مهرپرست گمان می کردند که دیگر خورشید از افق مشرق سر بر نخواهد آورد.

بدین خاطر چون دیدند فردای آن روز با وجود درازی شب باز خورشید سر برآورد از این رو آن روز را زادروز مهر پنداشتند و برای او جشن گرفتند و این جشن را «ناتالیس انویکتیوس» (Natalis Invictius) یعنی جشن « خورشید دادگری» می گفتند. همانگونه که در هنگام زاده شدن مهر شبانان او را پرستیدند ، در هنگام زاده شدن مسیح نیز شبانان بر وی نماز بردند.

در بهار نیز جشنی نزد مهرپرستان به پا می شد که به جای آن در مسیحیت جشن پاک در روز صعود عیسا آمده است.

باری از ناقوس و ارغنون کلیسا گرفته تا باور به اینکه مسیح خود را برای نجات گیتی و انسان فدا ساخت از آیین مهرپرستی گرفته شده است.

مهرپرستان بر این باور بودند که پایان زمان روز رستاخیزِ مردگان از گورهایشان است تا در برابرِ مهر حاضر شوند و از روی دادگری پاداش و سزا ببینند.

اگر در ایران که زادگاه این آیین است اثرهای زیادی از مهرپرستی در دست نیست. در کشورهای اروپایی از ایتالیا و آلمان گرفته تا انگلستان ، میترائوم (Mithraeum) یا مهرابه های مهر فراوان است.

برآیند سخن آنکه چون دولت روم کیش مسیحی را در سده ی چهارم میلادی به رسمیت شناخت و در این چهار قرن آغازین ، مسیحیت آیینی گمنام بود و آیین روشنی نداشت ، آیین مهرپرستی در روم یعنی کیشِ پیشین رومیان (نیاکان میسحیان) به مسیحیان انتقال یافت.

=====================================

برگرفته ای از کتاب « خلاصه تاریخ ادیان در دینهای بزرگ »

نوشته دکتر محمد جواد مشکور

نویسنده : بردیا