خوش بینی یا همان حسن ظن نگرش مثبتی است که، افراد نسب به دیگران و یا حتی به مسائل و اتفاقاتی که برایش رخ می دهد دارد. البته منظور از خوش بینی توهم و خیالات واهی و ذهنی نیست. بلکه نگرشی مثبت است که با وجود چنین احساسی فرد از آرامش درونی بهرمند شده و به سوی خیر و خوبی حرکت می کند. در نتیجه چنین فردی از افکار و احساسات منفی که ممکن است در طول روز رخ دهد به سبب خوش بینی دوری می کند و یا سعی می کند برای مقابله با چنین مواردی راهکارهایی جایگزین پیدا کند.
پس منظور ما از خوش بینی یک شاخصه ی اساسی در زندگی است که زندگی سالم و پرنشاط را در پی داشته و منجر به تعالی و رشد انسان و جامعه می شود.
تفاوت خوش بینی و بدبینی
نقطه مقابل خوش بینی، بد بینی است. فرد بدبین به تمام قضایای اطراف خود با دیدی انتقادی نگریسته و به تمام امور مشکوک است، در نتیجه چنین احساسی منجر به آسیب، روح و روان فرد بدبین می شود.ت فاوت افراد خوش بین و بدبین شامل موارد زیر است:
به عقیده انسان بدبین اتفاقات بد و تلخ زندگی از شرایط ثابت و غیرقابل تغییر نشأت می گیرد. و اتفاقات خوب ناشی از شرایط موقت زندگی است. به طور مثال فرد بدبین عدم موفقیت در زندگی را، ناشی از بدشانسی می داند که همیشه برای او رخ می دهد. او معتقد است که برای همیشه بدشانس است و این موضوع روی تمام مسائل زندگی وی تاثیر می گذارد. او هر اتفاق خوبی را امری موقتی می داند که فقط گاهی برایش رخ می دهد.
در این خصوص توجه به عقیده مارتین سلیگمن روان شناس برجسته ی آمریکایی نیز جالب توجه است، او معتقد است:
افرادی که به این آگاهی رسیده اند که رویدادهای مثبت زندگی، همیشگی و اتفاق های منفی، ناپایدار و محکوم به گذرند، انسان های خوش بین هستند.
از دیگر تفاوت های افراد خوش بین و بدبین، این است که وقتی در زندگی آنان اشتباهی رخ می دهد و مشکلی پیش می آید، افراد خوش ببین خود را مقصر نمی دانند و حتی تقصیر را گردن اطرافیان نمی اندازند. بلکه با عقل و منطق موضوع را بررسی کرده و در جهت حل مشکل اقدام می کنند. اما در مقابل افراد بدبین، در پی سرزش خود و دیگران بوده و مشکل را لاینحل می دانند.
تفاوت دیگر افراد خوش بین و بدبین
از دیگر تفاوت های قابل ذکر بین افراد خوش بین و بدبین نگرش آن ها است. در نگرش فرد خوش بین، هیچ مشکلی غیر قابل حل نبوده و برای تمام مشکلات حتما راه حلی وجود دارد. در نتیجه خوش بینی در کاهش مشکلات و استرس و بهبود سلامتی عنصری تعیین کننده محسوب می شود.
علاوه بر این موارد، فرد خوش بین دارای روحیه نوآوری و خلاقیت نیز است و به عبارتی قدرت ریسک در زندگی را دارد. زیرا به عقیده او، ریسک در زندگی و یا نوآوری منجر به بهبود وضعیت می شود. در نتیجه با رویی باز فرصت های جدید را کشف می کند و از این فرصت های تازه، استفاده های لازم را نیز می برد.
برعکس فرد بدبین، چنین رویکردی ندارد و مدام به خود تلقین می کند که خلاقیت و ریسک فایده ای ندارد. زیرا احتمال شکست در آن ها بالاست. او با این استدلال غلط تجربه فرصت تازه را از دست می دهد. به عبارتی چنین فردی عقیده دارد که زندگی او همیشه همین گونه است و هیچ تغییری در آن نباید رخ دهد و یا در هیچ شرایطی قادر به تغییر آن نیست.
افراد خوش بین با داشتن دید مثبت به خود و دیگران علاوه بر این که می توانند در جهت بهبود زندگی خود موثر باشند، می توانند به بهبود زندگی دیگران، اعم از افراد آشنا و غیرآشنا نیز کمک کنند، زیرا خوش بینی را حالتی محدود نمی دانند. بلکه آن را عام و فراگیرمی دانند که می تواند در جهت کمک به تمام انسان ها مثمر ثمر واقع شود. در حالی که فرد بدبین، حتی قدرت کمک به خود را نیز ندارد.
تاثیر خوش بینی بر موفقیت
فرد خوش بین برای موفقیت در زندگی همیشه در حال تجسم ذهنی موفقیت است. به نحوی که او تصویر ذهنی موفقیت خود را مدام در ذهن خود تکرار می کند و تا به آن دست نیابد آرام نمی گیرد. او حتی برای رسیدن به مطلوب خود تلاش زیادی می کند.
چنین فردی از انعطاف بالایی برخوردار است. با وجود این انعطاف می تواند به مطلوب ترین خواسته ها برسد و در مقابل مشکلات سخت، مقاومت کند. به عبارتی کلی تر چنین فردی هرگز مسئله ای به نام نمی شود و یا نمی توانم در خود ندارد. ضرب المثل خواستن توانستن است، وصف حال چنین افرادی است. زیرا این افراد عامل محوری موفقیت را صرفا ایمان به خود می دانند و بدبینی در نظرشان توهمی بیش نیست.
در صورت شکست، عقیده خوش بین ها بر این باور استوار است که شکست مانع موفقیت آنها نیست. آنان معتقدند، عدم موفقیت به منزله شکست نیست؛ بلکه راهی است که منجر به نتیجه نمی شود و این شکست تجربه ای مفید خواهد بود. درحالی که اگر افراد بدبین در کاری شکست بخورند، بر این باور خواهند بود که همیشه شکست خواهند خورد و راه گریزی از شکست برای شان وجود ندارد.
تفاوت خوش بینی حقیقی با خوش بینی کورکورانه
نکته مهمی که در مورد خوش بینی وجود دارد این است که نباید خوش بینی حقیقی را با خوش بینی کورکورانه خلط کنیم. در خوش بینی کورکورانه فرد بدون آگاهی و داشتن مهارتی خاص، مدام این عقیده را با خود زمزمه می کند که من می توانم. در حالی که در خوش بینی حقیقی، فرد با وجود شرایطی که در آن قرار دارد، و آگاهی و اطلاعات و با شناخت کامل، شعار توانستن را می دهد. در نتیجه موفق هم می شود.
راهکارهای ایجاد خوش بینی
برای دور شدن از بدبینی و ایجاد خوش بینی راهکارهای مختلفی وجود دارد که با رعایت آنها می توانید از بدبینی دور شوبد.
۱- دور شدن از فضاهای منفی
دور شدن از فضاهایی که حس منفی در انسان ایجاد می کند، به فرض مثال اگر انسان با قرار گرفتن در موقیعتی خاص، دچار بدبینی می شود، بهتر است که شرایط را طوری فراهم کند که در چنین موقعیتی قرار نگیرد.
۲- چشم پوشی از چیزهایی که تحت کنترل و اراده نیست
برخی از موارد در زندگی افراد وجود دارد که تحت کنترل و اراده فرد نیست؛ بلکه غیرقابل تغییر است. در نتیجه در این موارد، راه حل ساده این است که از آنها چشم بپوشید و روی موارد دیگری تمرکز کنید که قابل کنترل و در اراده است.
۳- تغییر نوع نگرش
نگاه کردن به قضایای زندگی با دیدی متفاوت و یا به عبارتی دیدن نیمه ی پر لیوان نیز یکی دیگر از راهکارهای ایجاد خوش بینی در زندگی است
۴- تقویت حس یقین و ایمان به عملکرد خود
این مورد، نیز می تواند راه کار مثبت دیگری در افزایش خوش بینی باشد، یعنی روی توانایی خود تمرکز کنید و بدانید که این تمرکز و توانایی در صورتی که مدیریت شود، می تواند نتیجه مثبت و عالی در پی داشته باشد. یعنی خود را علت موفقیت بدانید، نه معلول آن.
۵- فکر کردن به نتایج مثبت خوش بینی
مثلا به این فکر کنید که در صورت خوش بینی علاوه بر حصول موفقیت در کارها، سلامتی تان نیز تامین می شود. فکر کردن به این نتایج، باعث افزایش طول عمر، کاهش افسردگی، کاهش بیماری های قلبی عروقی، تقویت سیستم ایمنی، می شود. هچنین منجر به داشتن روابط بهتر با دیگران نیز می شود.
در نتیجه نگاه بهتری به زندگی پیدا خواهید کرد. درصد امید به آینده تان نیز، به طور قابل توجهی افزایش می یابد. این ویژگی منجر به داشتن آرامش و حس خوب و خوش خلقی در افراد می شود و در راستای آن فرد خوش بین می تواند بهترین و درست ترین تصمیم ها را گرفته و به طور کلی در هر شرایطی عملکرد مطلوبی داشته باشند.
۶- یادداشت کردن جملات کوتاه در خصوص خوش بینی
این کار می تواند در افراد منجر به افزایش باور، توانستن شود. در نتیجه باید جملاتی یادداشت شود که مشاهده ی آنها، یادآور تغییری باشد که قصد دارید به آن برسید. جملاتی که در این خصوص می توانید یادداشت کنید، باید جملاتی انگیزشی بوده و روحیه تلاش برای تغییر را در شما بیدار کند.
۷- با افرادی معاشرت کنید که با بودن در کنارشان، روحیه ی خوبی بدست می آوردید
برای انتخاب افرادی که بتوانند در بهبود روحیه شما کمک کنند لازم است که، خودشان افراد خوش بینی باشند و شما هم با شناخت کافی به سمت چنین افرادی بروید. زیرا ممکن است افراد مختلف جهت گیری های مختلف و متفاوتی در زندگی داشته باشند. به همین خاطر لازم است که بدانید، هدف ارتباط گیری با این افراد چیست؟ و این افراد تا چه اندازه و چگونه می توانند به شما کمک کنند.
کلام آخر
با پی بردن به مولفه های بدبینی و خوش بینی و دانستن راهکارهای ایجاد خوش بینی، می توانید در جهت تغییر زندگی و موفقیت خود نقش موثری ایفا کنید. پس اگر با خواندن این مقاله فکر می کنید تا امروز آدم چندان خوش بینی نبوده اید، برای تغییر دیر نیست. می توانید از همین امروز و همین لحظه، زندگی جدید، با نگرش جدید برای خودتان درست کنید.