نیک اندیشان - آموزش و مشاوره روانشناسی، رشد فردی و مدیریت زندگی

با انتخاب دکتر یاوریان به عنوان مربی خود:

قایق بادبانی زندگی خود را در تلاطم امواج روزگار با لذت و اطمینان تا ساحل آرامش مطلوب به پیش برانید.

رشد شخصیت مسئله‌ای نیست که یک‌شبه اتفاق بیافتد. درواقع این‌یک فرآیند است که به‌تدریج و در طی گذر عمر رخ دهد. رویارویی با مشکلات و چالش‌های زندگی، شکست‌ها موجب تغییرات شگرف به سمت منفی یا مثبت می‌شود. مسئله مهم این است که شما باید نسبت به توانایی‌ها و اهداف خود شناخت درستی داشته باشید. ایجاد تعادل بین آن چیزی که هستید و می‌خواهید باشید برای ایجاد رشد شخصیت خود یک هنر است.

فهرست عناوین این مطلب:

تعریف رشد شخصیت

رشد شخصیت موضوعی است که معمولاً در روانشناسی شخصیت توسط روانشناسان مورد مطالعه قرار می‌گیرد. شخصیت انسان و شناخت ابعاد کاری بس دشوار و پیچیده است. فرآیند رشد شخصیت را معمولاً در سنین مختلف بررسی می‌کنند. این دوره‌ها شامل پیش از تولد، تولد تا دوسالگی، پیش‌دبستانی، کودکی، نوجوانی، جوانی، میان‌سالی و پیری می‌باشند. نظریه‌پردازان مختلف در باب این موضوع هرکدام تئوری را ارائه کردند که در ادامه بیشتر توضیح می‌دهیم.

شناخت شخصیت موجب ارتقای توانایی‌های شما می‌شود.

اولین فردی که به مطالعه در این حوزه مشغول شد، فروید نام داشت طبق نظر او شخصیت دارای سه لایه است درواقع مانند یک کوه یخ است. نام‌های این سه بخش، نهاد، خود و فرا خود است. نهاد را می‌توان به‌نوعی همان غریزه دانست. درواقع پاسخ گوی نیازهای آنی است. خود که بر اساس واقعیت‌های موجود دست به عمل می‌زند. دست‌آخر هم فرا خود که بین نهاد و خود تعادل ایجاد می‌کند. در روانشناسی به آن وجدان هم گفته می‌شود.

در حقیقت فرا خود انسان را انجام دادن اعمال خطا و خطرناک بازمی‌دارد.. اصطلاح رایج دیگر در این حوزه مکانیسم دفاعی است. افراد برای فرار از موقعیت‌ها و کاهش اضطراب خود گاهی از این ابرازها استفاده می‌کند. این مکانیسم‌ها شامل واپس‌زنی، جابه‌جایی، والایش، درون‌فکنی، بازگشت،، انکار، دلیل‌تراشی می‌شوند. به‌عنوان انسان فرد زمانی از مکانیسم دلیل‌تراشی استفاده می‌کند که می‌خواهد بر روی شکست‌ها و ناکامی‌های خود سرپوش بگذارد. مکانیسم انکار را وقتی استفاده می‌کند که توانایی پذیرش موقعیت یا اشتباه خود را ندارد. استفاده از مکانیسم‌های دفاعی بسته به موقعیت می‌تواند کمک بسزایی در جهت رشد شخصیت به افراد کند.

امروزه رشد شخصیت را برخلاف گذشته منوط به گذشته افراد نمی‌دانند. روانشناسان زیادی معتقدند که مفاهیمی مانند خوشبختی، موفقیت، شاد زیستن، سلامت روان اکتسابی است. افراد باید تنها از گذشته خود درس بگیرند. نباید درگذشته خود و اتفاقات تلخی که به هر دلیلی برای آن‌ها رخ‌داده است، بمانند. افرادی نظیر مزلو معتقدند انسان‌ها با برطرف کردن به‌موقع و اصولی نیازهای خود به‌راحتی امکان دستیابی به بالاترین مراتب رشد شخصیت که همانا خودشکوفایی است را دارند. نکته‌ای که در رشد شخصیت به شما بسیار کمک می‌کند این است که قبل از هر چیز خود را دوست داشته باشید، شناخت مناسبی نسبت به خود پیدا کنید و از همه مهم‌تر اینکه در زمان حال زندگی کنید.

با انتخاب دکتر یاوریان به عنوان مربی خود:

قایق بادبانی زندگی خود را در تلاطم امواج روزگار با لذت و اطمینان تا ساحل آرامش مطلوب به پیش برانید.

شناخت توانایی‌ها و شخصیت، مدیریت زمان موجب دستیابی به پیشرفت می‌شود..

اهمیت رشد شخصیت

همان طور که قبلاً گفتیم رشد شخصیت در زندگی بشر نقشی حیاتی ایفا می‌کند. زمانی که شما بتوانید بر روی نقاط ضعف خود فائق بیایید. نقاط قوت خود را تقویت کنید، توانایی دستیابی به قله‌های موفقیت را خواهید داشت. یکی از تکنینک هایی که می‌تواند به شما در این راه کمک کند، خود آموزی نام دارد. خودآموزی به این معنا است که فرد در تمام دقایق زندگی خود را بررسی کند و یا به بیان بهتر عملکرد خود را در هر موقعیتی مورد ارزیابی قرار دهد و ببیند که آیا در آن شرایط توانسته به درستی واکنش نشان دهد یا خیر؟ اگر نه چرا این اتفاق رخ داده است و چگونه می‌تواند اگر مجدداً در موقعیتی مشابه قرار گرفت، رفتار درست و اصولی را از خود نشان دهد.

البته هنوز بر سر عوامل تأثیرگذار بر روی رشد شخصیت میان صاحب‌نظران اختلاف‌نظر وجود دارد. همه بر این اصل که نقش محیط و رفتار والدین در شکل‌گیری شخصیت مهم است، اتفاق‌نظر دارند. درواقع نحوه تربیت افراد در نوع میزان واکنش آن‌ها نسبت به مسائل مؤثر است. ما با شناخت، عواطف و احساسات خود می‌توانیم گامی در جهت هرچه‌ بهتر برقرار کردن ارتباط با محیط پیرامون خود برداریم.

رشد شخصیت متأثر از عواملی همچون نیازهای فیزیولوژیک و محیط است و در اصل تلفیق این دو رفتار و منش را تعیین می‌کند. نکته جالب این است که پیدا کردن شناخت نسبت به خود آن‌قدر هم که به نظر می‌رسد کار راحتی نیست. گاهی مسائلی مانند تعصب یا قومیت و شرایط اجتماعی و اقتصادی باعث می‌شود تا ما به‌صورت خودآگاه یا ناخودآگاه از بسیاری از چیزها چشم‌پوشی کنیم یا اینکه تلاش کنیم تا آن‌ها به نحو دیگری نشان دهیم.

پذیرش واقعیت در سایه این کلیشه‌ها برای ما کمی مشکل می‌شود. شناخت درست شما از خودتان علاوه بر رشد دراین حوزه، به شما در جهت یک برنامه‌ریزی مدون برای آینده‌تان کمک می‌کند. شما وقتی توانایی‌های خود بدانید بهتر می‌توانید مسیر تحصیل و اشتغال و فعالیتتان در اجتماع را انتخاب کنید.

آیا رشد شخصیت مادام العمر است؟

رشد شخصیت بر اساس نظریه روانشناسی به نام یونگ، امری مادام‌العمراست. درواقع طبق نظر وی انسان‌ها تازه در سنین سی‌وپنج تا پنجاه‌سالگی به تکامل شخصیت می‌رسند. رشد شخصیت ازنظر یونگ وابسته به گذشته نیست. همچنین او برخلاف دیگر همکارانش معتقد است که رشد این مقوله در کودکی و نوزادی شکل نمی‌گیرد. از نظر علم روانشناسی میان‌سالی ساحل آرامش زندگی هر فردی محسوب می‌شود. در این سن افراد از نظر جایگاه اجتماعی، مالی، خانواده و اجتماعی به ثبات دست‌یافته‌اند. اما این دوران هم مانند دوران بلوغ و کودکی دارای بحران‌هایی مانند هویت است. در واقع افراد در این سن یک سری نیروهای اضافه‌ دارند که نمی‌دانند چگونه آن را مصرف کنند. گاهی ممکن است این تجمع انرژی روانی منجر به افسردگی، احساس شکست و ناامیدی در آن‌ها شود.

نکته کلیدی در رشد شخصیت پذیرش همه‌جانبه خودتان است. از نقاط ضعف خود نترسید و هرگز بابت آن‌ها خجالت نکشید. البته سعی کنید تا آنجایی که امکان دارد در جهت رفع آن‌ها بکوشید. این تلاش به‌تنهایی به شما احساس ارزشمند بودن را انتقال می‌کند. یادتان باشد اول‌ از همه شما باید نسبت به خود احساس مسئولیت داشته باشید تا دیگران هم بتوانند پذیرای شما باشند. حضور در تیم یا اجتماع ممکن است باعث شود تا شما مجبور شوید گاهی تغییراتی در شخصیت خود ایجاد کنید.

شناخت شخصیت نقش کلیدی در طی مسیر موفقیت دارد.

رشد شخصیت به نوع افکار شما هم‌بستگی دارد. تلاش کنید تا همیشه نسبت به شخصیت خودتان نگاهی مثبت داشته باشید. فکر و عمل شما باید با یکدیگر هماهنگ باشد تا از شما تصویری جذاب و دوست‌داشتنی به مخاطب ارائه دهد. قدرت فکر به‌قدری است که می‌تواند بر نتیجه تلاش‌های شما تأثیر مستقیم خوب یا بد داشته باشد. افکار مثبت باعث می‌شود تا شما اعتمادبه‌نفس بالاتری داشته باشید و به تسریع روند رشد شخصیت کمک می‌کند. زندگی پر از چالش‌های بزرگ و کوچک است و این نگرش مثبت است که می‌تواند طی این مسیر را برای شما هموار سازد.

نکاتی درباره رشد شخصیت

اینکه دیدگاه یا ایده خاصی به شما تعلق داشته باشد، در رشد شخصیت شما بسیار مؤثر است. داشتن عقیده و نظر باعث می‌شود تا نظر دیگران به سمت شما جلب شود. درواقع این خودباوری و اعتمادبه‌نفس فرصت‌های زیادی را برای شما جهت پیشرفت و ارتقای توانمندی‌هایتان فراهم می‌کند. چه‌بسا در میان پیشنهادهایی که از جمع دریافت می‌کنید، یک فرصت طلایی و استثنائی وجود داشته باشد. همان اتفاق باعث صعود شما به قله موفقیت شود.

هیچ‌گاه از مخالفت با نظر و عقیده خودتان ناراحت و خشمگین نشوید. البته این بستگی به تیپ شخصیتی شما هم دارد. حتی اگر هم فردی درون‌گرا هستید تلاش کنید همان روابط محدود را به‌صورت مؤثرتری ادامه دهید. آینده متعلق به کسانی است که در جهت رشد خود تلاش می‌کنند. از همه مهم‌تر از هیچ‌چیز نمی‌هراسند. همیشه در جستجوی آشنا شدن با افراد و موقعیت‌های جدید باشید. هر موقعیت و فضایی چالش‌های خاص خود را دارد که درگیری با آن‌ها علاوه بر قوی کردن شخصیت شما، چیزهای زیادی را هم به شما می‌آموزد که می‌توانید بعداً از آن‌ها استفاده کنید.

نوع شخصیت شما می‌تواند در دستیابی شما به یک موقعیت شغلی هم نقش مهمی ایفا کند شناخت شخصیت افراد و اینکه دارای چه ویژگی‌هایی هستند برای کارفرمایان از داشتن سابقه کاری مهم‌تر است. البته در بسیاری از شرکت‌ها ملاک‌ها بر روی سابقه کار و میزان تحصیلات می‌چرخد. نکته اینجا است که شاید فردی باشد که ویژگی‌های لازم داشته باشد و بتواند به‌سرعت مهارت‌های لازم در حین کار به دست بیاورد ولی شرایط حاکم مانع از انتخاب او به‌عنوان نیروی کار می‌شود.

تقارن ویژگی‌های شخصیت و موارد لازم برای احراز یک موقعیت شغلی می‌تواند به پیشرفت آن بخش کمک کند. خوشبختانه امروزه با پیشرفت روانشناسی، آزمون و پرسشنامه‌هایی جهت سنجش این مسائل توسط اساتید مجرب و دانشگاه‌های برجسته جهان طراحی‌شده است. معمولاً کارشناس منابع انسانی هر سازمان جهت سنجش سلامت روان افراد متقاضی از آن‌ها استفاده می‌کنند. از معروف‌ترین آن‌ها می‌توان به پرسشنامه هایلند اشاره کرد. این ابزارها و روانشناسان صنعتی – سازمانی کمک بسیاری در جهت تعدیل نیرو، گزینش درست به کارفرمایان می‌کنند.

نکته دیگری که برای توسعه شخصیت شما کمک می‌کند، گوش دادن فعال است. اکثر افراد تنها به‌قصد پاسخ دادن به جمله طرف مقابل به حرف‌های او گوش می‌دهند. بعضاً جواب‌هایی که به مخاطب خود می‌دهند بی‌ربط است و این خود بر روی استهلاک روابط بین فردی تأثیر می‌گذارد. یک فرد بالغ به‌صرف لذت بردن و استفاده کردن از صحبت‌ها به آن‌ها گوش می‌دهد وسعی در به اشتراک گذاشتن تجربیات خود هم دارد.

درمجموع می‌توان گفت که رشد شخصیت عامل مهمی است که بر تمام جنبه‌های زندگی یک فرد اعم از خانوادگی تا اجتماعی تأثیر می‌گذارد. طی کردن مراحل مختلف زندگی و حل درست چالش‌های هر دوره به‌خصوص میان‌سالی می‌تواند در جهت دستیابی به آرامش و سکون به انسان‌ها کمک کند. رشد شخصیت به‌قدری مهم است حتی در استخدام شما هم نقش بسزایی را ایفا کند. با شناخت ویژگی‌های خود و همچنین تیپ شخصیت خود مسیر حرکت به سمت اهدافتان را مشخص نمایید.