واپسین نگاه به شخصیت و منشِ شمس

به هر روی ، « منش و شخصیت شمس »  از کودکی با دو احساس ضدِ هم و همراه « خود کمتر بینی » و « خود برتر بینی » ، پرورش یافته است . این احساس ، در وی از سویی نیاز به خودسازی ، بزرگ گرایی و جستجوگری ژرف ، و از سویی دیگر ، پاسخگویی و مسئولیت رهبری مردمان ، و دستگیری از آنان را به شدت ، شکوفان ساخته است. شمس ، پیوسته دستخوش دو سوگرایی شدید احساس ناتوانی و توانایی ، شادی و اندوه ، نادانی و همه دانی بوده است. بنیان وجود شمس را بر پایه ی دو قطب در برابر هم  ، ساخته اند. جاذبه ی قدرت و شگفتی ناتوانی وی ، از ترکیب شگفت سرشت عصبی او ،‌مایه می گیرد. « تضاد درون شمس » ، هم او را ،‌ نیرو می بخشد ، و هم می فرساید. پیوسته در کشاکش ناامیدی و امیدش ، نگاه می دارد. او را می گریزاند و می تازاند. نوسان نیاز به سکون سختی و مردم گریزی را از سویی ، و هیجان انقلاب و دگرگونی انتقاد و نکوهش مردم گرایانه را ، از سویی دیگر ، در وی دامن می زند !

   انسان به ویژه انسانی با احساس مسئولیت رهبری ، انسانی همه گرا و اجتماعی است. منش وشخصیت شکوفان یک رهبر ، تنها هنگامی که به وسیله ی دیگران پذیرفته شود ، و آرمان وی ، هنگامی که به وسیله ی مردمان پذیرفته آید ، آنگاه است که آرام می یابد و خشنود می گردد. شمس از سوی مردمان ، مورد پذیرش نبود ، و از او بد برداشت می شد و درست وی را نشناختند و حتا ، او را راندند و خوار کردند و دشنام دادند. این وضعیت ، در منش عاطفی و مهرخواه و نیازمند به مهر ورزیدن شمس ، محیطی نامناسب پدید آورده است. او را در موقعیت دفاعی و پدافندی ، آزمایشی ، حمله و یورش و گریز پیوسته ، و در نتیجه ، نا استواری و بی قراری همیشگی قرار داده است. به گفته ی خود وی ، « شمس » را تنها یکبار ، در سراسر زندگی اش ، یک انسان راستین و بزرگ به نام مولانا به گونه ای کامل شناخت. و همین یکبار را هم مردمان نتوانسته اند ، برای وی ، باقی بگذارند !

تنها یک همنشینی بیست و هفت ماهه ، با چنین مردی ، پیوسته برای شمس ، آوارگی و خطر مرگ ، با پرهیز ، با گریز ، با احتیاط ، و با دلهره و خشم همیشگی ، همراه داشته است.

 به این خاطر ، « منش شمس » ، از نظر عاطفی ، مَنشی ناکام  ف خشمگین ، خود فرو خورده و بی قرار است.  شمس ، حتا از نظر تاریخ نیز « شخصیتی ستمدیده »  و تنها مانده است. باشد که این کاوش ، جبران تقصیری به پیشگاه این فرزند بزرگ و نگران ایران باشد ! و پیام وی سرانجام پس از هشت سده ، به آنان ، فرا در رسد که خود خواسته است !

====================================================

• برگرفته از کتاب « خط سوم »

• درباره ی شخصیت ، سخنان ، و اندیشه ی شمسِ تبریزی

• نوشته یا گردآوری شده به وسیله ی دکتر ناصر الدین صاحب زمانی

• چاپ نخست : مرداد ۱۳۵۱

• چاپ هفدهم : نوروز ۱۳۸۰

نویسنده :  بردیا

مطالب مشابه در این سایت

جهان دورویی و نفاق از نگاه شمس و مولوی آشنایی با نگاه اسکولاستیکی به فرهنگ و … تقلید از نگاه شمس یا مولوی و چند کس دیگر حکومت از نگاه شارل دو منتسکیو کاربرد آسانسور از نگاه لئوبوسکالیا نشست های هفتگی: معرفی کتاب متافیزیک از نگاه فیزیک- ۲۳ خرداد ۱۳۸۵ نشست های هفتگی: معرفی کتاب سال بلوا – نگاه به زنان – ۱۹ اردیبهشت ۸۵ هدف زندگی چیست؟ (مروری بر هدف زندگی از نگاه مشاهیر جهان) من یا ام؟ مذهب و سلوک تعلیمات دن خوان ۱۰ مورد از جالب‌ترین دانستنی های روانشناسی شخصیت